Davranış Bozuklukları
"Davranış, çocuğun dili gibidir. Görünürdeki öfke, çoğu zaman anlatılamayan bir duygunun ifadesidir."
Nedir?
Davranış bozuklukları, çocuğun yaşına, gelişimine ve toplumsal kurallara uygun olmayan, sürekli ve tekrarlayıcı olumsuz davranış örüntüleridir. Saldırganlık, inatçılık, kurallara uymama, yalan söyleme veya öfke patlamaları bu kapsamda değerlendirilebilir. Bu davranışların temelinde çoğu zaman duygusal ihtiyaçların karşılanmaması veya iletişim sorunları bulunur.
Belirtileri
- Kurallara karşı gelme, inatçılık
- Dürtüsel davranışlar, öfke patlamaları
- Yalan söyleme veya suçu başkasına atma
- Başkalarına zarar verme eğilimi
- Ceza ve sınır tanımama tutumu
Neden Önemli?
Davranış bozuklukları, yalnızca disiplin sorunu değil; çocuğun duygusal düzenleme güçlüğünün dışa vurumudur. Erken fark edilmezse, sosyal ilişkilerde, okul uyumunda ve benlik gelişiminde ciddi sorunlar yaratabilir. Sağlıklı sınırlar ve duygusal farkındalık desteği, bu davranışların kalıcı hale gelmesini önler.
Davranış Bozuklukları
Davranış bozuklukları; öfke kontrolü, empati, sınır tanıma ve dürtü kontrolü alanlarında yaşanan güçlüklerin sonucudur. Çocuk, çoğu zaman içsel karmaşasını davranışlarıyla ifade eder. Bu durum, “karşıt olma-karşı gelme bozukluğu” veya “davranım bozukluğu” gibi klinik tablolara dönüşebilir. Ebeveyn-çocuk iletişiminde çatışma, tutarsız disiplin ve duygusal ihmal, bu davranışların pekişmesine yol açar. Kids Psikoloji’de yaklaşım, davranışın arkasındaki duygusal ihtiyacı anlamak ve çocuğa sağlıklı ifade yolları kazandırmaktır.
Nedenleri
Davranış bozukluklarının nedenleri çok boyutludur. Genetik faktörler, nörogelişimsel zorluklar (ör. DEHB), aile içi stres, tutarsız ebeveyn tutumları ve travmatik yaşantılar etkili olabilir. Sürekli eleştirilme, reddedilme veya görmezden gelinme çocuğun duygusal güvenini zedeler. Çocuk, kontrol duygusunu koruyabilmek için öfke, inat veya saldırganlık yolunu seçebilir. Bu nedenle davranışın ardındaki duygusal ihtiyacın doğru okunması gerekir.
Etkileri
Davranış bozuklukları, hem çocuğun sosyal ilişkilerini hem benlik gelişimini olumsuz etkiler. Akran reddi, okulda uyum sorunları ve düşük akademik performans sık görülür. Evde sürekli çatışma, çocuğun duygusal güvenliğini zedeler. Uzun vadede kaygı, suçluluk, özgüven eksikliği veya karşıt otorite davranışları gelişebilir. Doğru terapi süreciyle bu döngü kırılabilir.
Pratik Öneriler
- “
- Neden böyle yaptın?” yerine “O anda ne hissettin?” diye sorun.
- Tutarlı kurallar oluşturun ve herkesin uymasını sağlayın.
- Olumlu davranışları hemen fark edip pekiştirin.
- Ceza yerine doğal sonuç yöntemini tercih edin.
- Duyguları tanıma ve ifade etme üzerine oyunlar oynayın.
Ebeveynler ve Öğretmenler için
Aileler Nasıl Davranmalı?
Davranışa değil, duyguya odaklanın.
Tutarlı, kararlı ama sevgi dolu sınırlar koyun.
Eleştirmek yerine rehberlik edin.
Çocuğun öfkesini bastırmak yerine yönetmeyi öğretin.
Profesyonel destek sürecini geciktirmeyin.
Öğretmenler Nasıl Davranmalı?
Davranışı kişisel algılamayın; çocuğun sinyali olarak görün.
Sınıfta sakin kalın, bağırarak cezalandırmayın.
Küçük sorumluluklar vererek aidiyet duygusunu artırın.
Duygusal farkındalık etkinlikleriyle empatiyi destekleyin.
Rehber öğretmen ve aileyle iletişim içinde olun.
Nasıl Yardımcı Oluyoruz?
Bilginiz Olsun
Davranış bozukluğu, “yaramazlık” değil; duygusal bir çağrıdır.
Baskı veya ceza sorunu geçici olarak bastırır, kalıcı olarak çözmez.
Her öfkenin ardında anlatılamayan bir duygu vardır.
Aile desteği, terapi kadar önemlidir.
Kids Psikoloji’de biz, çocukların duygularını anlamlandırmalarına ve kendilerini yeniden düzenlemelerine rehberlik ediyoruz.
Profesyonel Destek İçin İlk Adımı Atın
Kids Psikoloji olarak, çocuğunuzun potansiyelini keşfetmesine yardımcı olmak için buradayız. Uzman ekibimizle tanışmak için bize ulaşın.