Duygu Düzenleme Güçlükleri
"Duygular fırtına gibidir; önemli olan fırtınayı durdurmak değil, çocuğa nasıl yelken açacağını öğretmektir."
Nedir?
Duygu düzenleme güçlüğü, çocuğun öfke, üzüntü, kaygı veya hayal kırıklığı gibi yoğun duyguları yönetmekte zorlanması durumudur. Bu çocuklar duygularını bastıramaz ya da uygun şekilde ifade edemezler. Duygusal yoğunluk, zamanla hem davranışlarını hem ilişkilerini etkiler.
Belirtileri
- Sık öfke patlamaları, ağlama krizleri
- Küçük hayal kırıklıklarında yoğun tepki verme
- Duygularını tanımlayamama veya bastırma
- Aniden mutlu, sonra öfkeli olma
- Aile veya arkadaş ilişkilerinde zorlanma
Neden Önemli?
Duygularını düzenleyemeyen çocuk, öz kontrol, empati ve problem çözme becerilerinde zorlanır. Bu durum ilerleyen yaşlarda kaygı, öfke veya davranış sorunlarına dönüşebilir. Erken fark edildiğinde, duygusal farkındalık çalışmaları çocuğun öz düzenleme becerisini güçlendirir.
Duygu Düzenleme Güçlükleri
Duygu düzenleme, çocuğun duygularını fark etmesi, anlamlandırması ve uygun biçimde ifade etme becerisidir. Bu beceri doğuştan değil, deneyimle öğrenilir - özellikle aile içi modelleme ve ilişki biçimleriyle şekillenir. Bazı çocuklar duygularını bastırır, bazıları aşırı yoğun yaşar. Duygusal düzenleme güçlükleri, genellikle stresli ortamlarda veya reddedilme korkusuyla tetiklenir. Kids Psikoloji’de bu süreçte amaç, çocuğun duygularını “bastırmak” değil; anlayıp yönetebilmesini sağlamaktır.
Nedenleri
Duygu düzenleme becerisi erken çocuklukta gelişir; ebeveynin tutumu belirleyicidir. Aşırı eleştirel veya baskıcı ortamlar, duyguların bastırılmasına yol açabilir. Travmatik yaşantılar, ihmal, güven eksikliği veya nörogelişimsel faktörler (DEHB, otizm vb.) duygusal dengeyi zorlaştırabilir. Aile içinde duyguların konuşulmaması, çocuğun duygusal kelime dağarcığını sınırlar.
Etkileri
Duygu düzenleme güçlüğü yaşayan çocuklar genellikle ilişkilerinde yanlış anlaşılır. Bu durum sosyal izolasyon, özgüven eksikliği ve okul uyum sorunlarına neden olabilir. Duygularını bastırmak yerine yönetmeyi öğrenemeyen çocuk, yetişkinlikte de stresle baş etmekte zorlanabilir. Profesyonel destekle çocuk, duygularını tanımayı, kabul etmeyi ve ifade etmeyi öğrenir.
Pratik Öneriler
- “
- Sakin ol” demek yerine “
- Üzgün olduğunu fark ettim” gibi kabul edici dil kullanın.
- Duygulara isim verin: “
- Şu an öfkelisin, bunu hissetmen normal.”
- Çocuğun duygularını resim, oyun veya hikâye yoluyla ifade etmesine izin verin.
- Duygusal durumlarda mola vermesini öğretin.
- Günlük rutinde “duygu farkındalığı” etkinlikleri yapın.
Ebeveynler ve Öğretmenler için
Aileler Nasıl Davranmalı?
Duyguları yargılamak yerine anlamaya çalışın.
Kendi duygularınızı paylaşarak model olun.
Çocuğun duygularını “abartı” olarak görmeyin.
Sabırla dinleyin, çözümden önce empati gösterin.
Gerektiğinde profesyonel destek sürecine dahil olun.
Öğretmenler Nasıl Davranmalı?
Duygusal tepkileri disiplin yerine iletişimle karşılayın.
“Neden böyle davrandın?” yerine “Nasıl hissettin?” sorusunu sorun.
Güvenli ve öngörülebilir bir sınıf ortamı oluşturun.
Grup etkinliklerinde empati ve iş birliği temalarını işleyin.
Rehber öğretmenle düzenli iletişim kurun.
Nasıl Yardımcı Oluyoruz?
Bilginiz Olsun
Duygular bastırıldığında değil, tanındığında sakinleşir.
Duygu düzenleme becerisi, öğrenilebilir bir beceridir.
Aile içi empati, çocuğun duygusal güvenini güçlendirir.
Erken destek, öfke ve kaygı sorunlarının kronikleşmesini önler.
Kids Psikoloji’de biz, çocukların duygularıyla barışıp kendilerini güvenle ifade edebilmeleri için yanlarındayız.
Profesyonel Destek İçin İlk Adımı Atın
Kids Psikoloji olarak, çocuğunuzun potansiyelini keşfetmesine yardımcı olmak için buradayız. Uzman ekibimizle tanışmak için bize ulaşın.